Onderzoek of opvanglocatie voor asielzoekers op MOB Benschop mogelijk is

Net als alle gemeenten in Nederland heeft onze gemeente te maken met de zorg voor het opvangen en huisvesten van asielzoekers, statushouders en Oekraïense vluchtelingen. Het vinden van passende oplossingen hiervoor is complex in een tijd waarin de vraag naar woningen al groot is voor starters, jonge gezinnen en ouderen.

Op 22 oktober 2024 heeft de gemeenteraad ingestemd met een voorstel om te onderzoeken of het vestigen van een asielzoekerscentrum (AZC) op het terrein van het voormalige mobilisatiecomplex Benschop (MOB Benschop) mogelijk is. Wij informeren u graag over wat dit besluit betekent en wat er nu gaat gebeuren.

Waarom wil de gemeente een AZC?

Een AZC is een locatie waar grootschaliger opvang wordt aangeboden. Asielzoekers verblijven hier tijdelijk tot over hun asielaanvraag is beslist. De reden voor grootschaligheid is vooral dat er dan meer voorzieningen op het terrein kunnen worden aangeboden zoals onderwijs en dagbesteding.
De gemeente Lopik wil onderzoeken of een AZC een mogelijkheid is om de opgave uit de Spreidingswet* die Lopik heeft, in te vullen. De gemeente Lopik heeft de opgave 93 asielzoekers op te vangen.
Er is een aantal redenen voor het onderzoek naar een AZC in Lopik.

  1. Lopik moet asielopvang bieden

    In 2024 is de Spreidingswet in werking getreden. Deze wet moet ervoor zorgen dat de opvang van asielzoekers eerlijk over alle gemeenten wordt verdeeld en het grote tekort aan opvangplekken wordt opgelost. U kent ongetwijfeld de beelden van een overvol aanmeldcentrum in Ter Apel. Dit komt vooral omdat er in Nederland te weinig plekken zijn waar mensen naar toe kunnen die tot de asielprocedure worden toegelaten. Daardoor blijven ze in Ter Apel en is er daar dus te weinig plek.
    De Spreidingswet moet ervoor zorgen dat er meer plekken komen. Daarom hebben alle provincies en gemeenten de opgave gekregen om plekken te realiseren. Meewerken aan asielopvang is daarmee verplicht.

  2. Geen geschikte panden

    Het is niet makkelijk om locaties te vinden waar Lopik asielzoekers kan opvangen. De gemeente heeft zelf geen panden in eigendom die geschikt zijn om grotere groepen op te vangen. Er zijn ook geen leegstaande kantoren die hiervoor geschikt te maken zijn. Soms zijn er wel kleine locaties waar een aantal mensen kan worden ondergebracht maar daarmee kunnen we onmogelijk voldoen aan onze wettelijke opgave om 93 asielzoekers op te vangen.

  3. We willen geen verdringing van woningzoekenden

    Ook in Lopik is er een tekort aan woningen. Er zijn meerdere woningbouwplannen en er wordt gewerkt aan een plan voor flexwoningen. Flexwoningen zijn sneller te realiseren dan gezinswoningen, waardoor we ook op kortere termijn iets kunnen doen aan de woningnood.
    Deze woningbouwplannen bieden in principe mogelijkheden om asielzoekers te huisvesten. Dat willen we echter niet, omdat daardoor inwoners van Lopik minder kans hebben op een woning. Dat noemen we verdringing. Om verdringing van woningzoekenden zoals starters en senioren te voorkomen, kiest de gemeente Lopik er daarom voor in te zetten op een AZC.

    Met de keuze voor een AZC biedt Lopik meer opvangplekken dan de 93 die we vanuit de Spreidingswet moeten opvangen. Dat geeft de mogelijkheid om in de regio afspraken te maken over het overnemen van de Lopikse opgave voor het huisvesten van statushouders. Een statushouder heeft een verblijfsvergunning om in Nederland te mogen blijven wonen en werken. De Rijksoverheid stelt elk half jaar vast hoeveel statushouders onze gemeente hoort te huisvesten. Omdat wij door het tekort aan woonruimte ook lastig woonruimte voor statushouders kunnen vinden, is een regionale samenwerking op dit gebied een goede oplossing.

MOB Benschop

Het voormalige defensiecomplex langs de Ir. Enschedeweg bij Benschop zou een geschikte locatie voor een AZC kunnen zijn. Het terrein is eigendom van de gemeente en het is een terrein waar geen woningbouw kan plaatsvinden of waar andere plannen mee zijn. Als hier opvang voor asielzoekers wordt gerealiseerd dan worden woningbouwplannen hierdoor dus niet geblokkeerd.
Het is op dit moment nog niet duidelijk of het terrein voor een AZC mag worden gebruikt. Dat komt vooral omdat het terrein een bestemming ‘natuur’ heeft. Er moeten daarom eerst onderzoeken gedaan worden naar de effecten van een AZC op de natuur en of het mogelijk is eventuele negatieve effecten te compenseren. Ook gaan we met het COA in overleg over hoe een AZC eruit zou kunnen zien. Dan gaat het bijvoorbeeld over het aantal opvangplekken en de voorzieningen. En we kijken in de onderzoeken naar zaken als veiligheid, verkeer en onderwijs en gezondheidszorg.

Participatie

Ook de mening van de inwoners is belangrijk. Daarom denken we nu na over de manier waarop en waarover inwoners van de gemeente Lopik kunnen participeren in het uitwerken van plannen. Die uitwerking vindt plaats als de onderzoeken klaar zijn. Want dan pas weten we of het vestigen van een AZC mogelijk is. Zodra bekend is wanneer een participatietraject start, hoort u hier meer over.

Besluiten

Pas als de onderzoeken gereed zijn en een participatietraject heeft plaatsgevonden, neemt de gemeenteraad een definitief besluit. Dat is naar verwachting eind 2025. Want zolang hebben we nodig om alle onderzoeken te kunnen doen.

*Wat als de Spreidingswet wordt ingetrokken?

Het kabinet is van plan om de Spreidingswet in te trekken. Of en wanneer dat gebeurt, weten we nog niet. Tot die tijd geldt de wet en moeten we deze uitvoeren. Als de Spreidingswet wordt ingetrokken, bekijken we welke gevolgen dit heeft voor de plannen. De raad spreekt zich hier dan opnieuw over uit.

Meer informatie

Als u meer informatie wilt naar aanleiding van deze uitleg dan kunt u contact opnemen met de projectleider Spreidingswet van de gemeente via e-mail: gemeente@lopik.nl.
Regelmatig informeren wij u via onze website over de voortgang van het onderzoek en over het participatietraject.